Göbek bölgesi obezitesi veya karın bölgesinde yağ birikimi, en yaygın ve aynı zamanda en tehlikeli obezite türlerinden biridir. Çünkü tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, metabolik sendrom, kabızlık, rahim ve prostat sorunları gibi birçok kronik hastalıkla doğrudan ilişkilidir. Karın bölgesi obezitesinin nedenleri çeşitli faktörlerin birleşimidir ve aşağıda en önemli olanlara değinilmiştir:
1. Sağlıksız Beslenme
• Beyaz ekmek, tatlılar, beyaz pirinç, şekerli içecekler, şeker ve diğer yapay tatlılar gibi basit karbonhidratların aşırı tüketimi
• Trans yağların (örneğin, fast food ve paketlenmiş gıdalar) aşırı tüketimi
• Aşırı meyve ve meyve suyu tüketimi
• Yüksek kalorili ve düşük lifli gıdaların tüketimi
2. Hareketsizlik (Sedanter Yaşam Tarzı)
• Uzun süreli oturma (örneğin, masa başında çalışma, uzun süreli araç kullanımı, televizyon izleme)
• Egzersiz yapmama veya kronik hareketsizlik
3. Stres ve Kortizol Hormonunun Artışı
Kronik stres, karın bölgesinde yağ birikiminin ana nedenlerinden biri olan kortizol hormonunun salgılanmasına neden olur.
Kortizol artışı ve kortizol direnci, karın bölgesi obezitesinin (visseral yağ) önemli nedenlerinden biridir.
Kortizol, böbrek üstü bezleri tarafından salgılanan ana stres hormonudur. Bu hormon kronik olarak arttığında veya vücut ona direnç geliştirdiğinde aşağıdaki durumlar meydana gelir:
1. Kan şekeri ve insülin artışı:
• Kortizol, kan glukozunu artırır.
• Sonuç olarak, insülin daha fazla salgılanır.
• İnsülin artışı, karın bölgesinde yağ depolanmasını teşvik eder.
2. İştah ve yeme isteğinin artışı:
• Kortizol, tatlı ve yağlı yiyeceklere olan isteği artırır.
• Özellikle stresli bireylerde duygusal yeme yaygındır.
3. Visseral yağ depolanmasının teşviki:
• Karın bölgesindeki yağ hücreleri, kortizole daha hassastır.
• Bu nedenle, karın bölgesinde yağ daha kolay depolanır.
4. Kortizol direnci:
• İnsülin direnci gibi, vücut artık kortizole uygun şekilde yanıt vermez.
• Bu durum, yağ ve şeker metabolizmasında daha fazla bozulmaya neden olur.
Geleneksel tıpta, artan stres, endişe, uykusuzluk, sürekli korku veya öfke, beynin kuruluğunu ve karaciğerin ısısını artırır. Bu durum sindirim ve metabolizma fonksiyonlarında bozulmaya yol açar ve şu sonuçlara neden olur:
• Karın bölgesinde soğuk nem birikimi
• Zayıf sindirim ve artan iştah
• Karın bölgesinde yağ birikimi ve kas zayıflığı
4. Yetersiz veya Kalitesiz Uyku
Geceleri 6 saatten az uyumak, hormonal dengenin bozulmasına, iştahın artmasına ve karın bölgesi obezitesine yol açar.
5. Alkol Tüketimi
Özellikle bira gibi alkollü içeceklerin sık ve aşırı tüketimi, karın bölgesinde yağ birikiminin ana nedenlerinden biridir (halk arasında “bira göbeği” olarak bilinir).
6. Hormonal Değişiklikler
Özellikle menopoz sonrası kadınlarda, östrojen seviyesinin düşmesi nedeniyle karın bölgesinde daha fazla yağ depolanır.
Erkeklerde ise testosteron seviyesinin düşmesi, karın bölgesinde yağ artışına neden olabilir.
7. Genetik Faktörler
Bazı bireyler genetik olarak karın bölgesinde yağ depolamaya daha yatkındır.
8. Hastalıklar ve İlaçlar
• Hipotiroidizm
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• Bazı kortizonlu ilaçlar, antidepresanlar ve diyabet ilaçları, karın bölgesinde yağ artışına neden olabilir.
9. Yaşlanma
Yaş ilerledikçe, vücut metabolizması yavaşlar ve özellikle karın bölgesinde yağ depolama eğilimi artar.
Karın Bölgesi Obezitesini Kontrol Etme Yolları
1. Sağlıklı beslenme (beyaz şeker ve şeker ürünler, beyaz un, beyaz pirinç, tüm basit karbonhidratlar, trans yağlardan kaçınma); atıştırmalık ve ara öğün tüketimini bırakma
2. Düzenli egzersiz (tercihen aerobik ve kuvvet antrenmanlarının kombinasyonu)
3. Yeterli ve kaliteli uyku (gece 10’dan sabah 6’ya kadar uyuma)
4. Stresi azaltma (haberleri bırakma, düzenli meditasyon, yoga, yürüyüş yapma) ve anda yaşama
5. Alkol ve tütün ürünlerini bırakma
6. Altta yatan hastalıkların kontrolü ve tedavisi
7. Bilinçli diyafram solunumu
8. Vücuttaki atıkların zamanında atılması (derin nefes alma, terleme yoluyla ciltten, bağırsak ve mesanenin günlük boşaltımı, düzenli cinsel ilişki yoluyla cinsel atıkların atılması)
9. Vücudun ihtiyacına göre su tüketimi (aşırı su tüketimi, özellikle elektrolitlerin atılmasıyla, karın bölgesinde obeziteye neden olabilir). Yemek sırasında su içmekten kaçınılmalı ve ılık, kaynatılmış, alkali su tüketilmelidir.
Diğer Önemli Öneriler
• Protein açısından zengin kahvaltı (örneğin, yumurta, tahin-pekmez, kuruyemişler)
• Lif alımını artırma: sebzeler, düşük şekerli meyveler, yulaf
• Sağlıklı yağların tüketimi: zeytinyağı, avokado, chia tohumu gibi
• Yeterli su içme (vücudun ihtiyacına, mizaca, coğrafyaya, mevsime, yaşa ve tüketilen yiyeceklere göre)
• Soğuk ve nemli yiyeceklerden kaçınma (yoğurt, ayran, salatalık, turşu, bayat yiyecekler, basit karbonhidratlar)
• Isıtıcı baharatların kullanımı: tarçın, zencefil, kakule, safran gibi
• Akşamları hafif yemekler; örneğin, sıcak çorbalar, sebze yemekleri
• Uyumadan bir saat önce mavi ışık yayan cihazların (telefon, dizüstü bilgisayar) kapatılması
• Gece yatıştırıcı bitki çaylarının tüketimi: örneğin, ıhlamur, melisa, valerian, papatya çayı
Referans : Mizaç ve Zayıflama, Farzollah Gholizadeh
