Huzursuz Bağırsak Sendromu

İrritabl bağırsak sendromu veya:

IBS,

Spastik kolon

İrritabl kolon

Mukoza koliti

Spastik kolit

Spastik bağırsak

Sinir bağırsağı

Sinir kolit dep denir.

Ibs, başka herhangi bir organik neden olmaksızın kronik karın ağrısı, şişkinlik, gaz, rahatsızlık ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişikliklerle karakterize edilen bir tür kolon fonksiyon bozukluğudur. İshal veya kabızlık, aralıklı olarak da ortaya çıkabilen baskın semptom olabilir.

Huzursuz bağırsak sendromu bağırsak-beyin etkileşiminin bir bozukluğudur.

Sinir sistemi, nörotransmiterler ve hormonlar düzeyinde sindirim sisteminin işleyişini ve besinlerin sindirim kanalındaki hareket hızını etkiler, dolayısıyla huzursuz bağırsak sendromu da stres ve hızlı ruh halinden etkilenir.

Huzursuz bağırsak sendromu (IBS) veya irritabl bağırsak, kas krampları, karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve kabızlık ile karakterize bir sindirim hastalığıdır. Gezegendeki insanların yaklaşık %11’i şişkinlik, kusma, stres ve kanlı dışkı gibi semptomların eşlik ettiği bu hastalıktan muzdarip, ancak yalnızca birkaçı ciddi semptomlarla mücadele ediyor. Elbette bazı istatistiklerde Türkiye’de görülme oranının %15 ila %20 kadar yüksek olduğu belirtiliyor.Araştırmalar İBS’nin kadınları erkeklerden iki kat daha fazla etkilediğini ve yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma olasılığının azaldığını gösteriyor.

IBS hastalarında karın ağrısı genellikle farklı zamanlarda, farklı şiddette ve yoğunlukta ortaya çıkar. Karın ağrısı genellikle karnın alt kısmında ve esas olarak sol tarafta hissedilir, ancak ağrının yeri ve özellikleri çok değişken olabilir.

Huzursuz bağırsak sendromunun belirtileri:

Huzursuz bağırsak sendromu veya IBS’nin semptomları rahatsız edici ve ağrılıdır ve şişkinlik, gaz, kas krampları, kabızlık, ishal ve ağrıyı içerir. Bu hastalığı tedavi etmeye yönelik pek çok yaygın tedavi yöntemi yalnızca semptomları maskeler ve irritabl bağırsak sendromunun temel nedenini ele almaz.

Huzursuz bağırsak sendromu teşhisi koymak için, semptomları en az 3 ila 6 ay boyunca periyodik olarak deneyimlemeniz gerekebilir. İBS olan kadınlar adet döneminde daha fazla semptom hissedebilirler. Stres semptomları kötüleştirebilir. Bazı insanlarda cinsel ve idrar sorunları da görülebilir. Aşağıdaki semptomlar IBS’yi işaret edebilir:

• Kötü ağız kokusu

• Baş ağrısı

• Eklem veya kas ağrısı

• Sürekli yorgunluk

• Kadınlarda, ağrılı cinsel ilişki veya dispareuni

• Düzensiz adet

• Şiddetli ishal

• Kabızlık

• İshal ve kabızlık arası değişimler

• Genellikle yemek yedikten sonra kötüleşen ve dışkılama sonrası daha iyi hissedilen alt karın ağrısı veya sıkışma

• Şişkinlik

• Normalden daha sert veya gevşek dışkılama

• Sürekli karın şişkinliği, şişme veya kabızlık

• Sürekli bağırsak gazı çıkarma

• Uzun süreli mide yanması ve hazımsızlık

• Dışkılama sonrası karın ağrısı ve sıkışma, genellikle dışkılamadan sonra azalabilir.

• Dışkı yapma sonrası bağırsakların tamamen boşalmamış hissi

• Aniden ve acil tuvalete gitme ihtiyacı hissetme

• Dışkıda mukus bulunması

• Mukusun rektum ve anüsten çıkması

• Dışkı renginde değişiklik ve bazen yeşil dışkı oluşumu

• Sık idrara çıkma ihtiyacı (şiddetli ishal durumunda idrar azalır)

• Gıda intoleransı

• Yorgunluk

• Endişe

• Depresyon

• Baş ağrısı vb.

Huzursuz bağırsak sendromunun oluşumuna neden olan faktörler şunlardır:

• Temel sağlık prensiplerine uyulmaması, özellikle ruh haline ve yeterli nefese dikkat edilmemesi ve asidik yiyeceklerin tüketilmesi.

• D vitamini, genel vücut sağlığı için gereklidir. Özellikle iskelet, sinir sistemi ve sindirim sistemi için. IBS hastalarının %50’den fazlasında D vitamini eksikliği ve magnezyum, potasyum ve çinko eksikliği gibi özellikler gözlenir.

Huzursuz bağırsak sendromu genellikle bireyin duygularından etkilenir. Rahatsızlık hissi, endişe, suçluluk, depresyon, utanç veya öfke; bu bozukluğu tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. Güçlü bir bağırsak sistemi ve kolon işlevi arasında güçlü bir bağlantı vardır. Stres, IBS semptomlarını kötüleştirmede önemli bir rol oynar. İstatistikler, stresli durumlarla karşılaşmanın bu hastalığın semptomlarını artırabileceğini göstermektedir. Sevdiklerini kaybetmek gibi yoğun streslere maruz kalan kişilerin, çabuk bir şekilde İBS semptomlarıyla karşılaşabileceği bildirilmiştir.

Soğuk veya asidik gıdaların tüketilmesi, unlu mamuller, beyaz pirinç, fast food ürünleri, gazlı ve tatlandırılmış içecekler, hormonlar, belirli ilaçlar (antibiyotikler, anti-inflamatuar ilaçlar), şekerle dolu yiyeceklerin tüketimi, alkol tüketimi, bağırsak enfeksiyonları ve laksatiflerin aşırı kullanımı, probiyotiklerin ve bağırsak papilalarının tahrip olmasına ve bağırsaklarda kötü bakterilerin aşırı büyümesine ve sonuç olarak bu hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Vücudun laktoz içeren süt ürünlerini emme yeteneğinin olmaması da İBS’nin bir nedeni olabilir.

Yukarıdaki faktörler, besin intoleransları ve bağırsak mikrobiyomunu, papilaları ve bağırsak zarlarını tahrip ederek veya bağırsaklarda kötü bakterilerin aşırı büyümesi için uygun bir ortam oluşturarak, İBS’ye neden olabilir.

Eğer şişkinlik ve karın ağrısı gibi semptomlar yaşıyorsanız, basit karbonhidratlardan kaçınmak iyi bir fikir olabilir, çünkü bunlar genellikle ince bağırsakta sindirilmezler. Ayrıca, nişasta, laktoz, glukoz, maltoz, fruktoz ve sorbitol gibi maddeler açısından zengin yiyeceklerden kaçınmak, ishal yaşayan İBS hastalarında ishal ve şişkinliği azaltmaya yardımcı olabilir. Birçok İBS hastası laktozu tolere edemez ve bu nedenle tereyağı hariç süt ürünlerinden kaçınmak iyidir.

Huzursuz bağırsak sendromunda dışkı şekli, genellikle türüne bağlı olarak değişir.

• İBS-C (İBS’e eşlik eden kabızlık): İBS-C olan kişiler genellikle sert ve topaklı dışkıya sahiptirler ve bunu boşaltmakta zorlanabilirler. Ayrıca, nadir bağırsak hareketleri veya tam boşaltma hissi yaşayabilirler. Bu tür İBS genellikle mukus üretiminde artışla karakterizedir.

• İBS-D (İBS’e eşlik eden ishal): İBS-D olan kişiler genellikle sulu ve gevşek dışkıya sahiptirler ve ani dışkılama ihtiyacı hissedebilirler ve bunun kontrolü hastalar için zor olabilir. Sıklıkla, sık dışkılama ve acil tuvalet ihtiyacı yaşarlar. Bu tür İBS genellikle safra baskın olduğunda ortaya çıkar.

• İBS-M (Karma İBS): Bu alt grup, kabızlık ve ishalin bir karışımını içerir. Hastalar zaman zaman kabızlık ve sert dışkılar yaşayabilir veya zaman zaman sulu veya gevşek dışkılar yaşayabilirler.

İBS tipine bağlı olarak dışkı şekli değişiklik gösterebilir ve bu değişiklikler stres, beslenme ve diğer tetikleyicilerden etkilenebilir.

Ancak, dışkı şeklindeki tüm değişikliklerin IBS’yi işaret etmediği unutulmamalıdır. Diğer sindirim bozuklukları, örneğin inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD), dışkı şeklinde değişikliklere neden olabilir. Kendi dışkı şeklinizle ilgili endişeleriniz varsa veya sürekli olarak dışkı alışkanlıklarınızda değişiklikler yaşıyorsanız, uygun bir değerlendirme ve tanı için bir gastroenterologla görüşmek en iyisi olacaktır.

IBS’de dışkıda kan görülmesi veya dışkının siyahlaşması, kilo kaybı veya iştah kaybı, ateş, cilt, eklem veya gözlerde iltihaplanma gibi semptomlar gözlemlenebilir ve bu durumda bir doktora danışılması gerekebilir.

Rahatsızlık verici bir rahatsızlık olan irritabl bağırsak sendromu (IBS) için diyet oldukça önemlidir. Aşağıda, IBS belirtilerine neden olabilecek veya iyileştirebilecek bazı yiyeceklerin bir listesi verilmiştir.

Kaçınılması Gereken Yiyecekler:

• Normal süt ürünleri: Normal süt ürünlerinin sindirimi mide ve bağırsaklar için zor olabilir, bu yüzden bunlardan kaçınılmalıdır.

• Basit karbonhidratlar: Kötü bakteriler, basit karbonhidratlar ve şekerlerle beslenerek çoğalır ve IBS belirtilerini kötüleştirebilir. Bu nedenle, beyaz un ürünleri, beyaz pirinç, beyaz şeker ve diğer yapay tatlandırıcılar diyetinizden çıkarılmalıdır.

• Kafein: Kafein, sindirim sistemini uyarabilir ve iltihaba neden olabilir.

• Baharatlı yiyecekler: Baharatlı yiyecekler IBS belirtilerini kötüleştirebilir.

• Tahıllar: Tam tahıllar, fitik asit, lektin, gluten ve nişasta içerir ve bağırsak duvarlarını tahriş edebilir.

• Alerjenler: İBS belirtilerini azaltmak için alerjik reaksiyonlara neden olabilecek yiyeceklerden kaçınılmalıdır (en yaygın alerjenler gluten, kuruyemiş, kabuklu deniz ürünleri ve süt ürünleridir).

Soğuk Mizaçlı Yiyecekler:

• Soğuk mizaçlı yiyecek ve içecekler IBS’yi tetikleyebilir veya semptomları kötüleştirebilir, bu yüzden bunlardan kaçınılmalıdır.

İBS İçin Faydalı Maddeler:

• Kemik suyu:

Uzun süre doğal elma sirkesiyle fermente edilmiş kemik suyu, irritabl bağırsaklar için en iyi yardımcıdır. Jelatin, kolajen ve özellikle de bağırsaklar için uygun olan glutamin kemik suyunda bulunur.

• Aloe vera suyu:

Doğal, katkısız aloe vera suyu, bağırsak duvarlarını yatıştırabilir.

• Omega-3 EPA / DHA yağ asitleri:

Omega-3 takviyesi almak, iltihabı azaltarak IBS semptomlarını azaltabilir.

• L-glutamin tozu:

L-glutamin, bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olan bir amino asittir.

• Zencefil ve karabiber karışımı:

Zencefil ve karabiber karışımı, güçlü bir anti-inflamatuar madde olarak bilinir ve IBS semptomlarını azaltabilir.

• Nane, nane suyu, nane yağı:

Nane ve nane türevleri, karın ağrısını ve spazmlarını azaltabilir.

• Elma püresi ile harnup tozu :

Günde bir yemek kaşığı harnup tozunu bir elma püresiyle karıştırarak tüketmek faydalı olabilir.

• Meyan kökü (tatlı kök):

Meyan kökü tozu, spazmları azaltabilir ve sindirim sistemi işlevini iyileştirebilir.

• Yoga, meditasyon, derin nefes almak, şükretmek, egzersiz ve aromaterapi stresi azaltarak IBS’ye yardımcı olabilir.

Egzersiz yapmak, genel fiziksel ve zihinsel sağlığın iyileştirilmesine yardımcı olmanın yanı sıra, düzenli bağırsak hareketlerine de yardımcı olabilir ve aynı zamanda stresi azaltabilir. Egzersizde önemli olan keyif aldığınız bir sporu istikrarlı bir şekilde yapmaktır.

Ağrıyı azaltmak ve IBS semptomlarını azaltmak için en iyi egzersizler esneme egzersizleridir. Bu, orta vücut kaslarını güçlendirerek, stresi azaltarak ve sıkışan gazların dışarı atılmasına yardımcı olarak hastalara yardımcı olacak ve ağrıyı azaltacaktır.

Huzursuz bağırsak sendromu için yoga yapmak çok faydalı olabilir. Ruh halinizi iyileştirmek için alt karnınızı nazikçe hedef alan daha fazla hareket yapmanızı öneririz; Kalça köprüsü gibi.

Yoga hareketlerinin yanı sıra taichi ve qigong hareketleri de oldukça faydalıdır.

• Hipnoterapi,

Hipnoterapi, IBS semptomlarını azaltmada yardımcı olabilir.

• Akupunktur,

Akupunktur kronik ağrıları tedavi etmenin yanı sıra, şişkinlik ve gaz gibi IBS semptomlarını azaltabilir.

Yeterli ve Rahat Uyku

İyi ve rahat bir uyku için gece boyunca melisa ve ebe gümeci veya lavanta ve ebe gümeci içebilirsiniz ve uyku odanızı karanlık yaparak ve elektronik cihazları odanıza sokmadan rahatlatıcı bir uyku ortamı oluşturabilirsiniz.

Masaj:

Sıcak mizaçlı yağlarla karın masajı, kabızlık yaşayanlar için saat yönünde ve ishal yaşayanlar için saat yönünün tersine yapıldığında oldukça faydalı olabilir.

Bitki Çayları:

• Zencefil çayı bal ile:

Midenin şişkinliğini ve gazını azaltabilir. Zencefil, bağırsaklardaki iltihabı azaltır ve bağırsak kaslarını gevşeterek irritabl bağırsak sendromunu hafifletebilir.

• Rezene tohumu:

Düzenli olarak rezene tohumu kullanmak, irritabl bağırsak sendromu gibi birçok sindirim bozukluğunun tedavisine yardımcı olmuştur. Rezene tohumu içinde bulunan uçucu yağlar, sindirim rahatsızlıklarını hafifletmeye yardımcı olur.

• Keten tohumu:

Omega-3 esansiyel yağ asitleri ve lif bakımından zengin olan keten tohumu, bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve sindirim sistemi sağlığınızı destekler. Bu tohumlar aynı zamanda ishal için de etkilidir.

Oruç Tutma:

Ara sıra oruç tutmak, IBS için iyi bir tedavi olabilir.

Probiyotikler:

Probiyotikler, sindirim sisteminiz için faydalı olan canlı mikroorganizmalardır. Bağırsak sağlığınızı korurlar ve IBS’nin bazı temel nedenlerini azaltmaya yardımcı olabilirler.

Glutatyon içeren gıdalar

Glutatyon, aslında insan vücudu tarafından üretilen ve hücresel düzeyde çevresel toksinlerin neden olduğu yükün azaltılmasına yardımcı olan benzersiz bir protein bileşiğidir.

Glutatyon, Alzheimer hastalığı, ateroskleroz, artrit ve daha fazlası gibi çeşitli hastalıkların önlenmesine yardımcı olduğu söylenen çok güçlü bir besindir.

Glutatyon hemen hemen her hücrede bulunabilir. Hücreleri serbest radikallerden, iltihaplanmadan, oksidatif stresten ve diğer tehlikelerden kaynaklanan hasarlara karşı korunmak için glutatyon kullanır.

Vücutta glutatyon gibi antioksidanların miktarı azaldığında bu durumda karaciğer hücrelerinin ölümü artar.

Bu sorun hem alkoliklerde hem de obez kişilerde karaciğer yağlanmasına neden olabilir.

Glutatyonun kronik alkolik ve alkolsüz, karaciğer yağlanması olan kişilerin kanındaki protein, enzim ve bilirubin düzeylerini arttırdığı gösterilmiştir.

Sağlıklı glutatyon sağlamak için önerilen yiyecekler arasında avokado, sarımsak, soğan, maydanoz ve Brüksel lahanası, karalahana, brokoli, havuç, ıspanak gibi sebzeler; zerdeçal, tarçın ve kakule gibi baharatlar da tavsiye edilir. Ayrıca kırmızı et, yumurta, badem gibi doğal kaynaklardan elde edilen proteinler ve E vitamini içeren meyvelerin çoğu da glutatyon içerir.Portakal ve C vitamini içeren meyveler, karpuz, yemişler ve avokado da glutatyon içerir.

Uygun beslenme, stres yönetimi ve yaşam tarzinda değişiklikleri de IBS semptomlarını hafifletmede önemli rol oynayabilir. Özellikle, yeterli miktarda uyku almak ve düzenli egzersiz yapmak da sindirim sistemi sağlığını destekleyebilir ve IBS semptomlarını azaltabilir. 

Fermente edilmiş gıdalar prebiyotiklerdir ve bağırsaklarınızdaki iyi bakterileri besler. Bu, bağırsaklarınızdaki bakterilere sindirim sisteminizin daha iyi çalışması için besin maddeleri üretme olanağı sağlar. Prebiyotikler birçok meyve, sebze ve tam tahılda bulunur. Örneğin:

• Enginar

• Soğan

arpa

• Muz

• Ketengiller,

• Papatya kökü,

• Soya

Diğer bitki çayları:

• Nane

• Papatya

• Dut yapraklarından yapılan çay

• Kekik